O kom er eens kijken

Over de mooiste kinderboeken over Sinterklaas

Mandarijntjes, marsepein en chocoladecenten: je kunt er niet meer naast kijken. Overal waait de geur van pepernoten je tegemoet. En in menig huiskamer stijgt de spanning en kloppen de harten stilaan met veel verwachting. Hoog tijd voor een selectie van de mooiste kinderboeken over Sinterklaas. Nieuwe en oudere boeken, verhalen met en zonder pieten, klassieke verhalen en hedendaagse interpretaties.

Het heerlijkste Sinterklaas voorleesboek, een bundel vol sintverhalen en -gedichten van bekende namen als Annie M.G. Schmidt, Imme Dros, Hans Hagen, Bart Moeyaert, Edward van de Vendel en vele anderen, in kleur geïllustreerd door onder anderen Fiep Westendorp, Sebastiaan van Doninck, Harrie Geelen, Philip Hopman, Jan Jutte en Martijn van der Linden, is in dat opzicht exemplarisch. De meeste van de opgenomen verhalen verschenen eerder al elders, maar dat doet weinig af aan het heerlijkheidsgehalte van deze bundel, die een mooie mix biedt van klassieke sinterverhalen, zoals die over Jip en Janneke, en verrassende eigentijdse interpretaties. Een van de hoogtepunten is het door Sebastiaan van Doninck geïllustreerde ‘Winterhaas’ van Edward van de Vendel, waarin Kef, de boerderijhond, de andere dieren groot nieuws brengt: 

‘We krijgen bezoek. Ik heb het zelf van de mensen gehoord. En het bezoek brengt cadeautjes mee! (…) De kinderen van de boer roepen het al de hele dag. Hij komt, hij komt, hij komt!’ 

Een heerlijk boek om vele avonden uit voor te lezen!

Enkele van de teksten in Het heerlijkste Sinterklaas voorleesboek zijn ook terug te vinden in Sneeuw op de vensterbank. Verhalen, liedjes en gedichten voor de winter, sint en kerst. Leuk is dat er ook enkele liedjes zijn opgenomen over het Sint-Maartensfeest, dat in november valt en verwant is aan het sinterklaasfeest. Maar deze bundel is vooral zo verrukkelijk door de grote zorg waarmee hij is uitgegeven. Aan elk detail is bijzonder veel aandacht besteed: de zorgvuldige en verrassende keuze van de teksten, de sinterklaasrode linnen band en schutbladen, de uitgekiende vormgeving met een mooie typografie en voldoende witruimte, het aangename, wat dikkere papier, maar vooral de adembenemend mooie illustraties van Rotraut Susanne Berner die op elke pagina te vinden zijn. De wel honderd kleine en grote kleurrijke prenten vol leuke details maken van dit boek een feest.

In de onlangs verschenen heruitgave van Balotje en Sinterklaas van Yvonne Jagtenberg staat de lieve maar ook een tikkeltje eigenwijze kleuter Balotje Sinerklaas op de kade op te wachten, en avond na avond zet ze haar schoentje en zingt ze, op de gitaar begeleid door haar vader, haar schoentje. Op pakjesavond komt de sint in hoogsteigen persoon op bezoek bij Balotje en heeft hij een groot cadeau mee voor haar. De volgende ochtend hoort ze dat hij alweer vertrokken is naar Spanje. Balotje is bang dat Sinterklaas nooit meer zal terugkomen. Of misschien is hij haar wel vergeten… Haar angsten blijken ongegrond, de reactie van de sint brengt de geruststelling die elke kleuter kan gebruiken: ‘Ik ga wel weg, maar ik kom elk jaar weer bij je terug.’

Een verhaal van een ontwapenende eenvoud, dat bovendien bijzonder warm en herkenbaar is.  De kleurrijke, wat naïeve prenten zijn tegelijkertijd ook krachtig en expressief. Balotje en Sinterklaas is een hartverwarmend boek, met misschien wel de mooiste zin ooit over Sinterklaas: ‘Sinterklaas is de liefste sinterklaas die er bestaat.’

Ook Boer Boris, dat andere heerlijke kleuterpersonage, ontsproten aan het brein van Ted van Lieshout en Philip Hopman, heeft zijn eigen sinterklaasverhaal, dat begint met een brief: ‘O kijk,’ zegt Berend, ‘er is post. Een brief van Sinterklaas.’ Het paard van Sinterklaas is ‘hedenochtend vroeg’ van de trap gevallen, en kan dus niet mee de daken op.

‘Ik zoek met spoed een ander paard, een paard met sterke benen.
Ik vroeg me af, Boer Boris: mag ik Knol een weekje lenen?’

Het is de start van een knotsgek verhaal. Knol wil natuurlijk zijn diensten verlenen aan Sinterklaas, alleen heeft hij nog nooit op een dak gelopen. Iedereen op de boerderij schiet meteen in actie zodat Knol kan oefenen…

De boeken over Boer Boris zijn altijd al een plezier om voor te lezen, maar met Een paard voor Sinterklaas hebben Ted van Lieshout en Philip Hopman zichzelf overtroffen. Dit is Boer Boris op zijn best. Zin na zin speelt Van Lieshout met rijm, metrum en register, waardoor de tekst heerlijk voorleest. De humor in de tekst gaat hand in hand met de grapjes in de kleurrijke, expressieve illustraties van Hopman die vol leuke details zitten. Een geweldig voorleesboek!

Lees de recensie van dit boek hier.

In Wie klopt daar? van Bart Moeyaert valt geen Sinterklaas te bespeuren, alleen op het schutblad valt zijn naam. Verwacht dan ook geen snoep- en suikergoed, cadeautjes en winterse magie in dit verhaal. De winter is hier guur en bitter koud, de mensen zijn in de greep van honger en koude, en ieder probeert vooral het eigen vege lijf te redden. 

Op een ijskoude dag komt het schrale paard Moos, dat al nauwelijks op zijn benen stond, ten val. De boer haalt er een slager bij om het dier uit zijn lijden te verlossen. De slager, door Gerda Dendooven neergezet als een vervaarlijk uitziende, bonkige, met geslepen messen gewapende slechterik, gaat onderweg niet in op het gebedel van drie meisjes langs de weg en krijgt na de slacht minder paardenvlees dan hij had gehoopt. Niet de schamele stukken vlees, maar de drie zonen van de boer belanden uiteindelijk in zijn pekelton. Overvallen door een schuldgevoel en een ‘verschrikkelijk visioen’ springt de boer met een rode cape op het witte paard dat hij nog heeft en stelt ‘orde op zaken’. 

Door middel van een ingenieus spel met elementen uit oude legendes en bekende tradities schrijft Moeyaert een nieuw, eigenzinnig en volstrekt uniek Sinterklaasverhaal. De sfeerschepping is bijzonder sterk, elk woord, elke zin staat precies op de juiste plek, de formuleringen zijn feilloos gekozen. De robuuste illustraties van Gerda Dendooven zetten de hardheid van het verhaal in de verf, maar laten op het einde ruimte voor de warmte van het boerengezin. Een apart maar geweldig boek!

Veel klassieker is De heerlijkste 5 december in vijfhonderdvierenzeventig jaar van Annie M.G. Schmidt. Wanneer Sint en Piet voor de vijfhonderdvierenzeventigste keer naar de Lage Landen varen, gaat het heel erg mis. In de Golf van Biskaje komt de stoomboot in een vreselijke storm terecht en zinkt het schip. Sint en Piet spoelen aan in een Frans kustplaatsje, waar ze geholpen worden door een vishandelaar, die hen vervolgens helemaal naar Amsterdam rijdt. Daar wacht hen een koude douche: zonder mijter en tabbaard zien de mensen gewoon een oude man die naar vis ruikt. Gelukkig herkennen de kinderen de Goedheiligman wel en komen ze met een oplossing om het sinterklaasfeest toch te redden.

Annie M.G. Schmidt schreef dit verhaal zestig jaar geleden, maar het verhaal blijft ook nu overeind, en dat heeft natuurlijk alles te maken met Schmidts vakmanschap. Ze brengt voldoende spanning in het verhaal en voegt daar haar onnavolgbare lichte humor aan toe. De stilistisch sterke tekst, met vlotte dialogen, leest heerlijk voor.

Voor de heruitgave in 2020 werden de oorspronkelijke illustraties van Fiep Westendorp vervangen door kleurrijke prenten van Noëlle Smit, vol humoristische details en een bonte mengeling van mensen met verschillende huidskleuren in plaats van Westendorps schare louter witte personages.

Lees de recensie van De heerlijkste 5 december in vijfhonderdvierenzeventig jaar hier.

De heerlijkste 5 december in vijfhonderdvierenzeventig jaar

Nog een heruitgave van een sinterklaasklassieker die de tand des tijds bijzonder goed heeft doorstaan: De kleren van Sinterklaas van Paul Biegel, waarin Anouk in een koffer op de logeerkamer de kleren van Sinterklaas ontdekt. Dat kan maar één ding betekenen: Sinterklaas komt bij haar thuis logeren! Meteen de volgende dag vertelt ze het aan iedereen op school. Maar niemand gelooft haar, zelfs niet als ze de avond niet alleen de kleren maar ook Sinterklaas zelf ziet in de logeerkamer. Dat haar mama maar vaag blijft als de klasgenoten ernaar vragen, helpt natuurlijk ook niet. Tot vriendinnetje Laura met een oplossing komt… 

Biegel weet knap, in een spannend verhaal dan nog, het geheim van de Sint te bewaren, terwijl hij tegelijkertijd ruimte geeft aan de spanning en de twijfels bij de kinderen en de bezorgdheid van de ouders die niet willen dat hun kroost iets doorheeft.

De sfeervolle illustraties van Sanne Te Loo houden mooi het midden tussen nostalgisch en eigentijds.

Edward van de Vendel verrast met een bijzonder origineel sinterklaasboek: De Pinguïnsint en andere dierenklazen. Want waarom zou Sinterklaas een mens moeten zijn? Van de Vendel laat een bonte schare dierenklazen de revue passeren. Allemaal hebben ze wel hun eigenheden waardoor ze toch een wat eigenaardige sint zijn: de Ekstersint, op zich wel lief en gul, die ’s nachts de gegeven cadeautjes terug pikt, Sinterhond, ‘op zich een aardig baasje’ die oog in oog met zijn vijand Katsint verwikkeld raakt in een woest gevecht, de Pinguïnsint die helaas niet kan blijven omdat het hier te warm is door de klimaatopwarming… Van de Vendel presenteert ze in negen gedichten vol slimme rijmen, uitstekende ritmes en heel veel fijne humor, die nog aangevuld wordt in de kleurrijke en expressieve tekeningen van Saskia Halfmouw.

Floortje Zwigtman waagde zich enkele jaren geleden samen met illustratrice Sassafras De Bruyn aan een non-fictie boek over Sinterklaas: Het geheime boek van Sinterklaas.

Het is een uitgebreid en veelomvattend werk geworden, want over Sinterklaas blijkt er heel wat te vertellen. Zwigtman onderzoekt onder meer de achtergrond van Sinterklaas, en legt uit dat er wel veertien Nicolazen zijn geweest die aan de oorsprong van dit verhaal zouden kunnen liggen. Ze gaat ook in op de geschiedenis van de helpers van Sinterklaas, en gaat daarbij de hele Zwarte-Pietendiscussie niet uit de weg. Ook de vele tradities komen aan bod, de ‘neven en nichten’ van Sinterklaas, die cadeautjes brengen aan kinderen in andere landen, het uitgedeelde snoepgoed, de archaïsche woorden in onze sinterklaasliedjes, enz. Leuk is dat Zwigtman helemaal op het eind misschien de moeilijkste maar ook intrigerende vraag probeert te beantwoorden: waarom geloven wij in Sinterklaas? 

Het geheime boek van Sinterklaas zit bomvol boeiende en nauwelijks bekende informatie. Floortje Zwigtman verstaat de kunst om al deze informatie op een lichte, vlotte manier en met veel gevoel voor humor te brengen. De indrukwekkende illustraties van Sassafras De Bruyn die op zowat elke pagina te vinden zijn, zitten vol verbeeldingsrijke en grappige details. Non-fictie van de bovenste plank!

Niet alle sinterklaasboeken vertellen een verhaal. Met de regelmaat van de klok verschijnen ook boeken met een verzameling sinterklaasliedjes. Een mooi voorbeeld is Zie de maan schijnt door de bomen van Mies van Hout, die bij twaalf bekende sinterklaasliedjes illustraties maken die telkens een volledige spread beslaan.

Dat het boek geen verhaal zou vertellen, is in dit geval trouwens slechts schijn. In de illustraties maar ook in de begeleidende liedjes wordt wek degelijk een verhaal verteld: dat van het vosje dat zijn schoentje zet en samen met zijn dierenvriendjes het sinterklaasfeest viert, waarbij ze zelfs bezoek krijgen van twee dieren die zich verkleed hebben als sint en piet. 

Wat een vondst om op deze originele manier een alternatief sinterklaasverhaal te vertellen! Voeg daarbij de mooie illustraties van Van Hout, die in prachtige kleuren veel winterse gezelligheid uitstralen. Een heerlijk en tijdloos boek!

Sinterklaasliedjes

Nog een boek vol liedjes: het op groot formaat uitgegeven Sinterklaasliedjes van Mark Janssen, die voor dit boek twaalf bekende liedjes over de Goedheiligman koos. De teksten zijn onaangeroerd, de enige toegeving aan de 21ste eeuw lijkt te zijn dat alleen liedjes gekozen zijn waarin geen (Zwarte) Piet voorkomt.

Piet komt ook niet voor in de illustraties en ook Sinterklaas zelf valt op het eerste gezicht niet te bespeuren. De mijters en de pietenmutsen die je op de cover ziet, staan niet op de hoofden van de traditionele hoofdrolspelers van het sinterklaasverhaal, maar op die van zeven jonge kinderen. Zij vormen, samen met een wit hondje dat hen overal vergezelt, de rode draad doorheen dit boek.

Mark Janssen maakte bij elk liedje een twee pagina’s grote, keer op keer verbluffend mooie illustratie. Altijd is er wel een verband met de tekst van het liedje, maar die link is vaak heel vrij. Janssen laat zijn fantasie de vrije loop, met een hoofdrol voor de zeven kinderen. Zo krijgt dit boek vol liedjes toch een (visueel) verhalend karakter.
De ronduit schitterend prachtige illustraties, waarin Janssen de essentie, de warme en wonderlijke, bijna magische sfeer van dit kinderfeest prachtig heeft weten te vatten, maken dit tot een heerlijke nieuwe sinterklaasklassieker.

Lees de recensie van Sinterklaasliedjes hier.

Maar het aller-, allermooiste sinterklaasboek blijft, ondanks alle pietencommotie, toch wel…

… het schitterende kijkboek Sinterklaas waarin Charlotte Dematons op dertien dubbele pagina’s een inkijk biedt in de wereld van de Goedheiligman. Van het voorbereidende werk in Spanje, over de bootreis en de aankomst in de lage landen bij de zee, tot het uitdelen van de pakjes en de terugkeer in Spanje: werkelijk alles is door Dematons minutieus geschilderd. Daarbij geeft ze blijk van een grote zin voor details: details die de kindervriend en zijn arsenaal pieten helemaal tot leven laten komen (de lievelingspoes die de Sint overal vergezelt bijvoorbeeld, de pieten die een verjaardagscadeau kopen voor de Sint), details die een antwoord bieden op de vele vragen die kinderen zich kunnen stellen (waar wordt al dat lekkere snoepgoed gemaakt? wat gebeurt er met al de tekeningen die de Sint elk jaar van de kinderen krijgt? zit die boot niet propvol pakjes?), details die elk een eigen verhaal vertellen, maar ook details vol grapjes en knipoogjes (de Sint die bij aankomst meteen een hele rij hulpsinterklazen inspecteert, de piet die nog voor de Sint voet aan wal heeft gezet een interview weggeeft aan een journalist, de speeltuin voor de jonge pieten met speel- en klimtuigen in de vorm van schoorstenen en daken…). Op elke bladzijde is eindeloos veel te ontdekken. Magnifiek zijn de pagina’s met een dwarsdoorsnede van het huis van Sinterklaas (van de keuken en de wasplaats in de kelder tot de slaapkamers van de pieten op zolder) en van het ‘werkhuis’, waar het speelgoed ingepakt wordt, de snoep gemaakt wordt en de kleren van Sint en pieten gemaakt worden.

Een lust voor het oog, een meesterwerk dat als geen ander de magische sfeer van dit unieke kinderfeest weet op te roepen.

Charlotte Dematons besliste het boek zelf uit de handel te nemen, omdat ze het beu was voor racist uitgescholden te worden, met al die zwarte pietjes in haar boek. Je kunt alleen maar hopen dat ze ooit met een herwerkte versie van dit ronduit verbluffende boek komt…

Deel dit bericht

LEES OOK

J.K. Rowling vergist zich van medium

Over Het Kerstvarken van J.K. Rowling …

Wie heeft Muggemietje vermoord?

Over De gemene moord op Muggemietje …

Het tjirpt en het ritselt, het zoemt en het zingt

Over Toen Rups een vlinder werd van Bette Westera en Naomi Tieman …
Abonneer
Laat het weten als er
3 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

[…] naar nog meer mooie boeken over Sinterklaas? In O kom er eens kijken presenteren we een selectie van de mooiste […]

[…] naar nog meer mooie boeken over Sinterklaas? In O kom er eens kijken presenteren we een selectie van de mooiste […]

[…] maar hopen dat ze ooit met een herwerkte versie van dit ronduit verbluffende boek komt…’ schreef ik vorig jaar nog over het in 2008 met een Gouden Griffel bekroonde prentenboek Sinterklaas van Charlotte […]

Een vader die alles kan

Hoe kunnen er zoveel gedachten in één hoofd passen?

Iedere olifant doet wel iets

Reading literature gives us images to think with.

meest recente berichten

De Boon 2024 gaat naar Erna Sassen en Martijn van der Linden

Een sinterklaasboek voor deze tijd

‘Praten doen we niet veel’

Zoeken