‘Je kunt alleen maar hopen dat ze ooit met een herwerkte versie van dit ronduit verbluffende boek komt…’ schreef ik vorig jaar nog over het in 2008 met een Gouden Griffel bekroonde prentenboek Sinterklaas van Charlotte Dematons. Toen het boek, waarin het wemelt van de gitzwarte pieten, naar aanleiding van de zwartepietendiscussie geassocieerd werd met racisme, besliste Dematons in 2017 het uit de handel te nemen en niet meer te laten herdrukken. Maar kijk, recent verscheen een nieuwe versie, waar Dematons ruim twee jaar in het geheim aan heeft gewerkt.
Pieten in alle kleuren…
Meteen al op de cover is het verschil te merken. In de plaats van de rode cover van toen met nijvere zwarte pietjes die druk bezig waren de gele letters van de titel te schilderen, is een nachtblauw omslag vol sneeuwvlokken gekomen. Pieten in alle kleuren zitten relaxed op een stelling, onder reuzegrote lichtletters die de naam van Sinterklaas vormen. De pieten hebben niet alleen verschillende tinten huidskleur, ze dragen niet allemaal een pietenpak, maar ook gewoon shorts en T-shirts en vaak is alleen aan de veren op hun uiteenlopende hoofddeksels te zien dat het om de helpers van Sinterklaas gaat. Diversiteit alom.
… en met smartphones
Enkele van de pieten op de cover kijken op een smartphone of een tablet. Want Charlotte Dematons pakte niet alleen de kwestie van de huidskleur aan, ze greep meteen ook de gelegenheid aan om het boek, zestien jaar na de eerste publicatie, aan te passen aan onze veranderde wereld.
Op de daken van een aantal gebouwen op het Spaanse landgoed van Sinterklaas liggen zonnepanelen, het werk van de pieten wordt vergemakkelijkt door vorkheftrucs en goederenliften en op de lange eettafel van de Goedheiligman zijn gezonde schalen vol fruit verschenen. En vooral: de pieten zijn niet langer de ondergeschikte knechten van de sint, die nu zelf een handje toesteekt en bijvoorbeeld mee cadeautjes staat in te pakken. Ze wonen niet meer in krappe stapelbedden op zolder maar in een nieuw gebouwde Pietenflat, waar ze allemaal een eigen kamer en badkamer hebben. Ze ontspannen in de fitness, spelen Mario Kart , zitten achter een computer, of lezen een boek uit de rijk gevulde bibliotheek, natuurlijk.
Aan de vele visuele grapjes, van de tegen windmolens vechtende Don Quichot tot de met mijters versierde torens van de Sagrada Familia, heeft Charlotte Dematons er nog een hele reeks nieuwe toegevoegd. In de nieuwe kamers van de pieten zijn bijvoorbeeld tal van knipoogjes verwerkt naar de piet in kwestie: het dekbed maakt meteen duidelijk welk de kamer van deSnoeppiet is, maar wie slaapt er in de kamer die sprekend op die van Vincent Van Gogh lijkt? Een detail op dezelfde spread zet je op het goede spoor. En bij de aankomst van de stoomboot bevinden zich onder het publiek niet alleen de iconische Roodkapje en het melkmeisje, zoals in de eerste versie, maar staat ook Boer Boris de Goedheiligman op de kade op te wachten.
De cadeautjes worden trouwens niet alleen meer naar de Nederlandse maar ook de Belgische provincies verscheept en op de boot wapperen voortaan de vlaggen van de twee landen – vast een geruststelling voor de jonge Vlaamse lezers.
Visuele grapjes en knipoogjes
Dematons mag dan al vanalles hebben aangepast, ook met zonnepanelen en gamende pieten blijft de magie behouden. Aan de essentie van dit schitterende kijkboek is niets veranderd: op vijftien kleurrijke en minutieus geschilderde spreads biedt het een inkijk in de wereld van de Goedheiligman, van het voorbereidende werk in Spanje, over de bootreis en de aankomst in de lage landen bij de zee, tot het uitdelen van de pakjes en de terugkeer in Spanje.
Dematons geeft daarbij blijk van een grote zin voor details: details die de kindervriend en zijn arsenaal pieten helemaal tot leven laten komen (de lievelingspoes die de Sint overal vergezelt bijvoorbeeld, de pieten die een verjaardagscadeau kopen voor de Sint), details die een antwoord bieden op de vele vragen die kinderen zich kunnen stellen (waar wordt al dat lekkere snoepgoed gemaakt? wat gebeurt er met al de tekeningen die de Sint elk jaar van de kinderen krijgt? zit die boot niet propvol pakjes?), details die elk een eigen verhaal vertellen, maar ook details vol grapjes en knipoogjes (de Sint die bij aankomst meteen een hele rij hulpsinterklazen inspecteert, de piet die nog voor de Sint voet aan wal heeft gezet een interview weggeeft aan een journalist, de speeltuin voor de jonge pieten met speel- en klimtuigen in de vorm van schoorstenen en daken…).
Krant
Op elke bladzijde is eindeloos veel te ontdekken. Magnifiek zijn de pagina’s met een dwarsdoorsnede van het huis van Sinterklaas (van de keuken en de wasplaats in de kelder tot de boekenrekken op zolder), van de Pietenflat en van het ‘werkhuis’, waar het speelgoed ingepakt wordt, de snoep bereid wordt en de kleren van Sint en pieten gemaakt worden.
Bij deze nieuwe editie zit ook een heuse Sinterklaaskrant. Daarin vind je achtergrondartikelen, bijvoorbeeld over hoe een opstand van de pieten tot een verbetering van hun arbeidsomstandigheden heeft geleid, een interview met Dieuwertje Blok van het Sinterklaasjournaal, een reportage over het dagelijkse leven op het Spaanse landgoed, een zoek-de-verschillenplaat en nog veel meer. Als deze leuke krant iets duidelijk maakt, is het wel dat over werkelijk over elk aspect van het sinterklaasverhaal is nagedacht en hoe rijk aan details het boek is.
Sinterklaas is een lust voor het oog, waar je echt uren naar kunt kijken en steeds weer nieuwe dingen in kunt ontdekken. Je komt echt ogen tekort. Sinterklaas is een heerlijk kijk- en zoekboek dat als geen ander de magische en gezellige sfeer van dit unieke kinderfeest weet op te roepen.
Charlotte Dematons: Sinterklaas, Uitgeverij Dematons, 2023.
ISBN 9789083340777.
