Tien jaar na de eerste uitgave brengt Querido het onvolprezen Dissus van Simon van der Geest weer op de markt. In dit boek waagde Van der Geest zich aan een hervertelling van de bekende Odyssee. Een ambitieuze onderneming, maar Van der Geest volbrengt ze met verve. De titels van de twee delen – ‘Zwaar verdwaald’ en ‘Opgestaan plaats vergaan’ – zijn veelzeggend in hun eenvoud: niet alleen vormen ze de perfecte samenvatting van het werk van Homeros, ze zetten ook de toon voor een zeer eigentijdse bewerking, die in stoere jongenstaal de confrontatie met de oude verzen aangaat.
Dissus – ‘Wat een niemand, wat een spriet.’ – raakt in het zwembad verzeild in een oorlogje met de Grote Jongens:
Tekkelen, glijen, bommetjes vlakbij en randje douwen,
onderhouwen, proesten, schoppen, blauwe plekken,
schuilen bij het bubbelbad, onze gele mat gejat
Badmeesters keken wel maar zeiden niets
Job een bloedneus
Bram zijn knieën lagen open,
en ik, ik was zowat verzopen.
Hij trekt zich terug op de wc en bedenkt daar met zijn natte zwembroek op zijn enkels wat hij het allerliefst zou willen:
Dat ik de held was,
de held van het verhaal en dat we vet verdwalen en heel ver en vrij
en vol gevaar, onderweg sneuvelen er een paar en iedereen huilen
behalve ik,
en ik, ik zeg dan:
‘Hé, kom op.
Loop maar mee met mij.’
Dat is ook precies wat even later gebeurt: als Dissus en zijn vrienden de bus naar huis nemen, wordt die door de stormwind opgetild en een heel eind verder weer neergeworpen. Het begin van een barre tocht, waarop ze het ene avontuur na het andere beleven en Dissus inderdaad de leiding neemt. In een oerhollands polderlandschap vallen de jongens in handen van een eenogige boer, krijgen ze te maken met de monsterkraan Skylla 2000, worden ze door het coladrankje van de mooie Kirke veranderd in varkens (en weer terug in jongens door middel van wat sinas) en stoppen ze kauwgum in hun oren om te weerstaan aan de verlokkingen van de Sirenen. Hoe heroïsch ze ook strijd leveren, onderweg sneuvelen een aantal van Dissus’ kompanen.
Of je de verwijzingen naar het eeuwenoude epos van Homeros ziet of niet, het boek leest als een spannend avonturenverhaal, dat niet stopt wanneer Dissus eindelijk, na tien lange jaren, weer thuiskomt. Er wacht hem een onaangename verrassing: zijn ouders herkennen hem niet meer en hebben hem vervangen door een hond. In zijn pogingen om zijn plek thuis weer op te eisen blijkt hoezeer Dissus gegroeid is tijdens zijn avontuurlijke tocht: de ‘tengere spriet’ van in het zwembad is groot geworden:
Zo loop ik verder
pas voor pas
Alleen, maar nooit alleen
En niemand die me niemand noemt
of een spriet
Dissus heet ik
da’s mijn naam
Zou je moeten weten
Dat Van der Geest er moeiteloos in slaagt om voor elk avontuur van de Griekse held een hedendaagse variant te vinden, mag al een puike prestatie heten. Dat hij, in een perfecte mix van trouw aan het origineel en eigen invulling, een unieke hervertelling aflevert, is niets minder dan een krachttoer. Hij doet dat bovendien in prachtige verhalende poëzie, vrije verzen die vol alliteraties, rijmen en binnenrijmen zitten, maar toch spreektalig natuurlijk klinken en die worden voortgedreven door een onweerstaanbaar ritme.
Van der Geest ontpopt zich als een virtuoos taaltalent en een meester in het gebruik van rake beelden, wat onvergetelijke zinnen oplevert: ‘Mijn wraak is zoet/ en zwart als drop.’ Voeg daarbij nog de schitterende, in klassiek bruin en zwart uitgevoerde illustraties van Jan Jutte, met wat eigentijds aandoende stripachtige figuren en tal van elementen die zo van Grieks vaatwerk zouden kunnen komen, en het moge duidelijk zijn: Simon van der Geest en Jan Jutte leverden met Dissus een ijzersterk jeugdboek af, dat na tien jaar niets van zijn kracht verloren heeft. In het juryrapport van De Gouden Griffel, waarmee het boek in 2011 bekroond werd, stond: ‘Een klassiek verhaal in een gedurfd nieuw jasje van goede snit.’ Vandaag, in 2020, zit dat jasje nog steeds erg lekker.
Simon van der Geest: Dissus, Querido, 2020.
Illustraties van Jan Jutte.
ISBN 978-9045125145.
In het kader van de Kinderboekenweek 2011 werden lessugesties opgesteld bij dit boek, waarmee je in de klas aan de slag kan.
Dissus is niet het enige kinderboek waarin het verhaal van Odysseus verteld wordt. In dit artikel lees je in welke andere kinder- en jeugdboeken de Griekse held opduikt.
Benieuwd naar het verhaal van Odysseus? Lees dan misschien Odysseus. Een man van verhalen, een prachtige hervertelling door Imme Dros.
Dissus werd in 2011 bekroond met de Gouden Griffel.
Lees het interview dat ik had met Simon van der Geest over Dissus.
In dit leuke filmpje brengt Simon van der Geest zelf een stukje uit Dissus.
[…] naar andere boeken van Simon van der Geest? Lees zeker Dissus, Spinder en Het […]