Het verhaal van Een zee van liefde van Pieter Gaudesaboos begint al meteen op de schutbladen, waar je vanuit vogelperspectief de zee ziet, met daarin een klein roeibootje. Op de titelpagina staat een kleine prent van een pinguïn, met sjaal, muts, paraplu, scheepslantaarn en een reiskoffer, die een lamp uitknipt. Klaar om te vertrekken. Op de volgende pagina zien we dezelfde pinguïn, in een bootje op zee. Hij blijk al een tijdje onderweg, en in de tekst lezen we dat hij nog iets anders meezeult dan zijn bagage: een groot geheim.
Als hij eindelijk aanmeert, wil hij eigenlijk het liefst meteen terug naar huis. Op de volgende prent, die twee bladzijden beslaat, ploetert en zwoegt hij een hoge duin op, naar een huis met een vuurtoren. Zijn kleine gestalte, de enorme vuurtoren, de hoge duin, zijn gebogen rug: uit dit alles spreekt hoeveel moeite de klim hem kost, maar ook de wetenschap dat zijn geheim alles zal veranderen.
‘Met elke stap wogen zijn voeten zwaarder.’
Bovenaan de duin wacht hem het huis van zijn vriend Beer. Als die de deur opendoet, raapt een schroomvolle Pinguïn al zijn moed bijeen om misschien wel de allermoeilijkste, allergevaarlijkste zin uit te spreken:
‘Ik… Ik ben verliefd op jou.’
Daar moet Beer hartelijk om lachen:
‘Verliefd? Op mij?
Dat kan toch niet!
Kijk nu zelf,
we zijn helemaal anders.’
Ze zijn inderdaad volstrekt verschillend. Niet alleen zijn ze twee verschillende diersoorten, de ene klein, de andere groot en dik, ze lijken ook heel verschillende persoonlijkheden te hebben: de ernstige, soms wat tobberige Pingüin, netjes uitgedost in een pak met das, en zijn tegenpool, zo lijkt het wel, de vrolijke levensgenieter Beer, die alleen een zonnepet draagt.
Die verschillen doen er niet toe, weet Pinguïn: ‘Daar trekt de liefde zich niets van aan.’ Maar Beer heeft geen flauw benul van wat liefde eigenlijk is. Wat volgt, is een prachtig, aandoenlijk en tegelijk grappig gesprekje over de liefde. Pinguïn probeert het ingewikkelde gevoel uit te leggen:
‘Liefde voel je van binnen, als een storm die door je lijf raast. Je buik lijkt wel zeeziek en je tenen gaan ervan tintelen.’
Beer van zijn kant doet echt zijn best om zich in te leven.
‘Beer leunde voorover en legde zijn poten op zijn buik. Hij bestudeerde zijn tenen en wachtte tot ze wat zouden gaan doen.
Een paar minuten lang zei hij niets.
Ten slotte keek hij op en schudde zijn hoofd.
‘Nee,’ zei hij.
‘Ik voel helemaal niets. Behalve een beetje honger.’’
Pinguïn besluit enkele dagen te blijven logeren bij Beer, tot zijn eigen storm is overgewaaid, of tot Beers tenen misschien ook zouden gaan tintelen. Enkele dagen worden zo een hele zomer, waarin de twee vrienden een heerlijke tijd hebben samen. Heel de zomer lang doen ze samen leuke dingen, en ‘meestal hadden ze niet veel woorden nodig om elkaar te begrijpen’.
Maar omdat er niets verandert tussen hem en Beer, besluit Pinguïn aan het eind van de zomer te vertrekken. Beer begrijpt er niets van. Met Pinguïn verdwijnen ook alle plezier en warmte uit het huis, en de natuur om hem heen verliest haar kleur. Niets kan de leegte vullen die Pinguïn heeft achtergelaten. Er zit maar één ding op… hem achterna gaan.
Pinguïn en Beer hebben niet veel woorden nodig om elkaar te begrijpen, en net zo heeft Pieter Gaudesaboos maar weinig woorden nodig om de liefde tussen te beschrijven. Er staat werkelijk geen woord te veel in deze sobere, uitgepuurde tekst.
Veel van wat de tekst niet uitspreekt, wordt verteld door de verbluffend mooie prenten, die dan wel sober en strak vormgegeven zijn, maar tegelijkertijd barsten van de expressiviteit. In niet meer dan enkele penseelstreken schildert Gaudesaboos een landschap zwanger van de melancholie, of eentje dat een al eenzaamheid en verdriet ademt.
De twee protagonisten, Pinguïn en Beer, hebben dierlijke maar vooral ook veel menselijke trekjes. Maar het meest verbluffend is het gemak waarmee Gaudesaboos met een houding of een subtiele gezichtsuitdrukking een heel scala aan gevoelens en gemoedstoestanden weet weer te geven. Elke prent, klein of groot, spreekt boekdelen.
Op de coverillustratie wordt de aandacht onvermijdelijk getrokken naar de blik van Pinguïn, die van opzij naar zijn vriend Beer kijkt. Hoeveel bewondering, hoeveel liefde schuilt er in die simpele blik.
En wanneer Beer begint te lachen bij de idee dat een Pinguïn en een Beer op elkaar verliefd zouden kunnen zijn, straalt de voorovergebogen houding van Pinguïn, compleet met hangende schouders, één en al pijn en afwijzing uit.
Prachtig is ook hoe Gaudesaboos toont wat voor heerlijke zomer de twee vrienden beleven, zonder dat ze veel woorden nodig hebben om elkaar te begrijpen, gewoon door vier bladzijden lang grote en kleine tekeningen te tonen van de kleine, heel gewone dingen die Pinguïn en Beer samen doen. Zonder een enkel woord verbeeldt hij de kracht van het delen van momenten en ervaringen en het gewoon samen zijn.
Wanneer Pinguïn vertrokken is en Beer eenzaam achterblijft, schildert Gaudesaboos hem ’s nachts, liggend in zijn bed, verdrietig voor zich uitstarend. De matras van Pinguïn is leeg, op de pet van Pinguïn na, en op het nachtkastje ligt de schelp die Pinguïn hem bij het afscheid gegeven heeft. Heel de prent ademt het grote gemis. En wat een contrast met de illustratie waar beide vrienden liggen te slapen, eerder in het boek!
Maar misschien wel het meest aangrijpende, meest pakkende beeld is dat van Beer die, met een traan op zijn wang, de zee in zwemt, in de richting waarin Pinguïn dagen eerder is vertrokken. Gaudesaboos tekent alleen de kop van Beer, de traan, en een enkele strakke zwarte lijn, die de zee voorstelt. De rest van de spread is, op enkele grijze meeuwen na, maagdelijk wit. Een perfecte, naar de keel grijpende verbeelding van het gemis en de pijn van Beer.
Zo vertelt Gaudesaboos, in (sober) woord en beeld een universeel en herkenbaar verhaal over wat liefde is, over hoe liefde kan voelen, hoe eenvoudig liefde kan zijn. Dat Pinguïn en Beer twee mannetjes zijn, doet er niet toe, lijkt louter toeval.
Een zee van liefde is een prachtige, warme en gevoelige ode aan de liefde, een waar juweeltje. Met dit wondermooie prentenboek heeft Pieter Gaudesaboos, die nochtans al een mooi oeuvre op zijn naam heeft staan, zichzelf overtroffen.
Pieter Gaudesaboos: Een zee van liefde, Lannoo, 2021.
ISBN 9789401477260
[…] Lees onze recensie van Een zee van liefde hier. […]