Wat gebeurt er als je drie grote talenten – een veelzijdige schrijver, een groot wiskundige en docent wetenschapscommunicatie en een groot striptekenaar – samen zet om een kinderboek over wiskunde te maken? Dat zie je in Rekenen voor je leven van Edward van de Vendel, Ionica Smeets en Floor de Goede.
Vuurtje
‘Je weet toch hoe een vuurtje begint?’
Met die heel directe vraag aan de lezer begint Rekenen voor je leven. Auteur Edward van de Vendel vervolgt: ‘Er moet eerst spul zijn dat kan branden. Houtwol of zaagsel. Stro of droog papier. Je zou kunnen zeggen dat de kinderen van groep zeven van Basisschool De Rover Hoepsika die houtwol waren, dat stro.’
De 22 leerlingen uit de klas van juf Tine en meester Tuur hebben het helemaal gehad met hun oersaaie rekenboek vol saaie oefening en saaie reeksjes. Zelfs Pijke, de knappe kop van de klas die met de vingers in de neus hoge cijfers haalt en bijna nooit iets zegt, komt in opstand.
‘Maar toen gebeurde het. Pijke stond op.
Meteen werd het stil. Pijke stond nooit op. Pijke haalde hoge cijfers, maar Pijke práátte bijna nooit.
‘Juf Tine,’ zei Pijke, ‘ik vraag me al sinds het begin van het schooljaar af wat ons rekenboek met ons te maken heeft.’
‘Eh…’, zei de juf. Ze was onder de indruk van de stilte en ook van Pijke, dat kon je zien aan hoe ze keek – haar oogleden begonnen te knipperen. ‘Wat bedoel je…’ zei ze.
‘Wat hebben die sommen met ons leven te maken?’ vroeg Pijke, op die heel bijzondere, rustige manier van hem, het klonk bijna fluisterend. ‘Ik bedoel het serieus, juf. Wat we hier leren moet toch belangrijk zijn? We moeten er toch iets aan hebben voor nu en voor later?’
Experiment
Het vuurtje begint te fikken. En de juf en de meester kunnen de kinderen geen ongelijk geven en besluiten tot een experiment over te gaan. Dit jaar gaan de kinderen rekenen met vragen die wel iets met hun leven te maken hebben. Elke leerling mag één moeilijke rekenvraag bedenken die met zijn of haar leven te maken heeft. Het levert boeiende vragen op én elke week opnieuw een boeiende rekenles.
Wie denkt dat het boek vervolgens een aaneensluiting is van rekenvragen en rekenlessen, heeft buiten het talent van de ervaren kinderboekenmaker Van de Vendel gerekend. Heel slim vertrekt hij vanuit de leefwereld van de kinderen en bedt hij de rekenvragen in in hun persoonlijke levensverhaal. Elk hoofdstuk begint met een verhaal over het kind dat aan de beurt is om een vraag te bedenken. Dat levert 22 boeiende portretten op en een authentiek en realistisch beeld van een klas anno 2021, met kinderen met heel verschillende achtergronden: kinderen uit verschillende culturen, verschillende sociale klassen, verschillende gezinsvormen… Kinderen die verliefd zijn, die ruzie maken, die worstelen met zichzelf of die lijden onder de recente scheiding van hun ouders. Extraverte kinderen die geen seconde zwijgen, hartsvriendinnen die plots door een verliefdheid tegenover elkaar komen te staan, stille waters die onvermoede kantjes blijken te hebben. Van de Vendel zet ze allemaal even warm en treffend neer, met een milde blik voor wat er leeft bij tien-, elfjarigen. Het levert prachtige inkijkjes op in de levens van prille tieners.
Deze portretten zorgen er ook voor dat je als lezer begrijpt waarom net Fabio wil weten of rekenen hem kan helpen als hij beter wil leren goochelen, waarom uitgerekend Pijke, wiens hoofd altijd vol vreemde vragen zit, het zo moeilijk vind om er eentje te kiezen en waarom Jens vraagt: ‘Stel dat alle gescheiden ouders in ons land weer bij elkaar zouden gaan wonen, hoeveel huizen houden we dan over voor de vluchtelingen?’
Verhelderend
Edward van de Vendel laat de persoonlijke verhalen zo probleemloos versmelten met de rekenkundige vraagstukken, die uitgewerkt worden in stripvorm. De visualisering, waardoor je het wiskundige probleem letterlijk gaat ‘zien’, werkt verhelderend en maakt het vraagstuk zo inzichtelijk. Bovendien werken de luchtige stripvorm en de vele humor die Floor de Goede daarin verwerkt drempelverlagend om het rekenprobleem aan te pakken.
Tot slot volgt in elk hoofdstuk nog een tekstje ‘Later’, met nog een weetje dat met het rekenvraagstuk te maken heeft, de ene keer in de vorm van een gesprek tussen de leerkrachten, dan weer in een gesprek tussen de kinderen, of tussen een kind en zijn ouders. Zo wordt elk hoofdstuk mooi afgerond.
Dat de hoofdstukken een vast stramien volgen (verhaal – rekenvraag – later) gaat nooit vervelen. Daarvoor zit er te veel variatie in de levensverhalen van de kinderen en de behandelde rekenvragen. Naast de usual suspects (Hoe kun je alle spelletjes winnen? Hoe word je rijk?) zijn er intiemere, persoonlijke vragen (Wat als je alle tranen van je leven zou opvangen en bewaren, kun je daar dan een badkuip mee vullen?), praktische vragen (Hoe verdeel je een dessert voor zeven mensen? Hoe kies je de snelste rij in de supermarkt? Hoe kun je vlekkeloos (sinterklaas)lootjes trekken?) en vragen rond actuele maatschappelijke thema’s (Is plassen onder de douche goed voor het milieu? Hoeveel slechter is het om met een vliegtuig te reizen dan met de trein, en hoeveel duurder en hoeveel sneller is het?).
Talenten
Rekenen voor je leven geeft niet alleen inzicht in een aantal boeiende rekenvragen, maar toont meteen ook aan dat rekenen in het leven van iedereen ‘googolplex belangrijk’ is. Een boek over rekenen dat toegankelijk, grappig, leerzaam, aanstekelijk en heerlijk om te lezen is: dat is precies wat er gebeurt als je drie grote talenten als Edward van de Vendel, Ionica Smeets en Floor de Goede samen zet om een kinderboek te maken.
Edward van de Vendel en Ionica Smeets: Rekenen voor je leven, Uitgeverij Nieuwezijds, 2021.
Illustraties van Floor de Goede .
ISBN 9789057125188.
